image description
Από τον Μπάμπη Σταύρου, τεχνικό σύμβουλο της EuroChem Ελλάς

Φώσφορος | Μυστικά για την καλύτερη εκμετάλλευση από την καλλιέργεια

Ο Μάρτιος είναι ο μήνας της σποράς για πολλές ανοιξιάτικες καλλιέργειες. Οι παραγωγοί μας θα προμηθευτούν λιπάσματα, προκειμένου να βοηθήσουν τις καλλιέργειες τους να αναπτυχθούν γρήγορα και σωστά. Η γρήγορη ανάπτυξη βοηθά τα φυτά να προλάβουν τις αυξημένες θερμοκρασίες του καλοκαιριού και την καταπόνηση που επιφέρουν οι αναμενόμενοι καύσωνες. Προς την κατεύθυνση αυτή, προφανώς βοηθά ένα καλά ανεπτυγμένο ριζικό σύστημα. Όλοι γνωρίζουν την άμεση σχέση που έχει ο φώσφορος, με την ανάπτυξη του νεαρού φυταρίου που βλαστάνει, καθώς και με την ανάπτυξη του ριζικού του συστήματος, η οποία φυσικά εξασφαλίζει και καλύτερη μελλοντική τροφοδοσία του φυτού με τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Για το λόγο αυτό, θα προσπαθήσω να ξεκαθαρίσω μερικά πράγματα σχετικά με την διαθεσιμότητα του φώσφορου, καθώς και την περιεκτικότητα αυτού στα λιπάσματα.

Κινητικότητα του φώσφορου
Όταν το εδαφικό νερό βρίσκεται στην υδατοϊκανότητά του (δηλαδή μετά από έντονες βροχοπτώσεις ή μετά από άρδευση, το χώμα αποστραγγίζει έως ότου επιτευχθεί η υδατοϊκανότητά, δηλαδή θα έχει σταματήσει η ελεύθερη αποστράγγιση του νερού), ο φώσφορος αναμένεται να κινηθεί έξω από τους κόκκους μέσα σε 24 ώρες. Ακόμη και σε εδάφη με χαμηλή υγρασία, 20-50% από τον υδατοδιαλυτό φώσφορο διαχέεται στο έδαφος. Αφού λοιπόν ο φώσφορος απελευθερωθεί από τον κόκκο του λιπάσματος, μετακινείται πολύ δύσκολα στο έδαφος, (ένα εκατοστό το χρόνο σε ελαφρύ έδαφος) και το μεγαλύτερο μέρος του που δεν προσλαμβάνεται από τα φυτά, παραμένει στα 3-4 εκατοστά του επιφανειακού στρώματος του εδάφους. Συνήθως, λιγότερα από 100 γραμμάρια φώσφορου ανά στρέμμα, διαλύονται και ιονίζονται κανονικά στο εδαφικό διάλυμα, ενώ μια καλλιέργεια χρειάζεται κατά μέσον όρο το χρόνο, 2-2,5 κιλά. Τα βαριά εδάφη χαρακτηρίζονται από μεγάλη ταχύτητα αναπληρώσεως του φώσφορου του εδαφικού διαλύματος με συνέπεια να μην εξαρτώνται τόσο πολύ από συχνές λιπαντικές επεμβάσεις. Αντίθετα στα ελαφρά εδάφη απαιτούνται συχνές δόσεις φώσφορου για μια ικανοποιητική συγκέντρωση αυτού. Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι και η κατεργασία του εδάφους βοηθάει πάρα πολύ στην πρόσληψη του φωσφόρου από το φυτό, μιας και τον φέρνει πιο κοντά στη ρίζα. Αυτό που λένε ότι η ρίζα πάει στον φώσφορο και όχι ο φώσφορος στη ρίζα, επιβεβαιώνει τη δυσκολία κίνησης του φώσφορου που αναφέραμε και πιο πάνω.

Πρόσληψη του φώσφορου
Ο εφοδιασμός του ριζικού συστήματος των φυτών με φώσφορο, γίνεται από διαθέσιμες παρακαταθήκες του εδάφους, κυρίως διιστάμενα φωσφορικά ιόντα, που κατανέμονται σε ένα πολύ μικρό ποσοστό στο εδαφικό διάλυμα, κυρίως όμως αυτά βρίσκονται στην επιφάνεια των τεμαχιδίων του εδάφους. Η ισορροπία της αντίδρασης είναι δυναμική και εξαρτάται από τέσσερις θεμελιώδεις εδαφικές παραμέτρους.
Α) Συγκέντρωση του εδαφικού διαλύματος
Β) Παρακαταθήκη φώσφορου στο έδαφος
Γ) Διαλυτοποίηση (ταχύτητα διάλυσης του φώσφορου από τη στερεή φάση)
Δ) Διάχυση (ταχύτητα μεταφοράς από το εδαφικό διάλυμα στην επιφάνεια των ριζών)
Μη διαθέσιμος ↔ Διαθέσιμος ↔ Κοντά στην στερεή φάση ↔ Κοντά στην επιφάνεια των ριζών.
Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες βέβαια που ευνοούν ή όχι την πρόσληψη φώσφορού από τα φυτά. Για παράδειγμα, η βέλτιστη απορρόφηση του φώσφορου γίνεται σε εδαφικό διάλυμα με pH 5,5 – 7, ενώ επίσης ποικιλίες και είδη που έχουν καλά αναπτυγμένο ριζικό σύστημα απορροφούν καλύτερα το φώσφορο (π.χ. δένδρα). Τέλος έχει αποδειχθεί ότι η παρουσία ιόντων αμμωνίου στο εδαφικό διάλυμα, αυξάνει την απορρόφηση του φώσφορου. Τα λιπάσματα ENTEC® κρατούν τα αμμωνιακά ιόντα των λιπασμάτων διαθέσιμα για μεγάλο χρονικό διάστημα, άρα υποστηρίζουν τη βέλτιστη απορρόφηση του φώσφορου.

Συγκέντρωση του φώσφορου
Όταν το έδαφος λιπαίνεται τακτικά με φώσφορο και αφού τα φυτά παίρνουν ένα μέρος μόνο από την ποσότητα που προστίθεται, μπορεί να παρατηρηθεί υψηλή συγκέντρωση φώσφορου στο έδαφος. Με μια προσθήκη 40 κιλών υπερφοσφωρικού ανά στρέμμα, (16% σε πεντοξείδιο του φωσφόρου P2O5), μπαίνουν στο έδαφος 6,4 κιλά φώσφορου, ενώ μια καλή συγκομιδή αφαιρεί 2-3 κιλά μόνο. Επομένως μετά από μερικά χρόνια το έδαφος μπορεί να περιέχει τόσο πολύ φώσφορο που να μην αντιδρά στη φωσφορική λίπανση. Η υψηλή παρουσία φώσφορου στο έδαφος, παρατηρείται πιο έντονα σε καλλιέργειες όπως το βαμβάκι όπου το συγκομιζόμενο προϊόν περιέχει συγκριτικά λιγότερο φώσφορο. Αντίθετα, εάν το έδαφος περιέχει μεγάλα ποσοστά ανθρακικού ασβεστίου (CaCO3), ο φώσφορος δεσμεύεται και καθίσταται αναγκαία η προσθήκη του σε τακτικά διαστήματα και αυξημένες ποσότητες ώστε να υπάρξει διαθεσιμότητα για το φυτό. Τέλος στα υπερβολικά όξινα εδάφη (pΗ<5), όπου η ρίζα δυσκολεύεται επίσης να απορροφήσει τα μακροστοιχεία, η προσθήκη φώσφορου κρίνεται αναγκαία.

Λιπάσματα και εφαρμογή τους στο έδαφος
Ο φώσφορος όπως αναφέραμε, δεσμεύεται εύκολα στο έδαφος και γι’ αυτό το λόγο η τοποθέτηση του λιπάσματος ιδανικά θα πρέπει να γίνεται κατά θέσεις ή γραμμικά σε λωρίδες. Σε καλλιέργειες ταχείας αύξησης, μικρής βλαστικής περιόδου και σχετικά περιορισμένου ριζικού συστήματος, πρέπει να χρησιμοποιούνται λιπάσματα με μεγάλη περιεκτικότητα σε υδατοδιαλυτό φώσφορο (>60%). Για πολυετή φυτά ή φυτά μεγάλης βλαστικής περιόδου και εκτεταμένου ριζικού συστήματος, η μεγάλη περιεκτικότητα σε υδατοδιαλυτό φώσφορο (>60%) είναι λιγότερο σημαντική. Θα πρέπει στο σημείο αυτό να τονίσουμε πως όλα τα λιπάσματα της EuroChem περιέχουν φώσφορο 100% διαλυτό στο νερό και στο κιτρικό οξύ, που σημαίνει πως η ρίζα με τα οργανικά οξέα που εκκρίνει, μπορεί να τον απορροφήσει πολύ αποτελεσματικά.

Φώσφορος, ο οποίος δεν διαλύεται στο νερό η στο κιτρικό οξύ, δεν είναι διαθέσιμος για τα φυτά!! Στην συγκυρία των ακριβών λιπασμάτων της εποχής, οι παραγωγοί μας θα πρέπει δυστυχώς να προσέχουν διπλά τι αγοράζουν. Οι εταιρείες είναι υποχρεωμένες να αναγράφουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του φωσφόρου στα σακιά.
Καλή επιτυχία λοιπόν και προσοχή! Η ποσότητα για να επιτευχθεί, πρέπει να συνδυάζεται και με την ποιότητα.

Share this post
Περισσότερες τεχνικές πληροφορίες